Vanaf 2019 zijn OCMW en gemeente één organisatie

Overal in Limburg werken OCMW’s en gemeenten al sinds een jaar of tien meer en meer samen. Soms beperkt en voorzichtig, elders kunnen inwoners met àl hun vragen (van het aanvragen van een nieuwe identiteitskaart tot afbetalingsproblemen na plots werkverlies) terecht op één plaats. Tegen 2019 zullen alle OCMW’s in heel Vlaanderen volledig moeten ‘inkantelen’ in de gemeente. Ria Grondelaers, OCMW-voorzitter in Genk, en Nadja Vananroye, OCMW-voorzitter en schepen van Welzijn in Hasselt zien veel voordelen: “Als we armoede in alle aspecten van het gewone leven willen oppakken, dan moet dat gesprek op de gemeenteraad gebeuren.”

Ria Grondelaers (OCMW Genk) en Nadia Vananroye (OCMW Hasselt)

Sinds 1976 zijn de OCMW’s en gemeentebesturen aparte organisaties, met elk een apart politiek orgaan: de gemeenteraad en de OCMW-raad. Het OCMW moet niet alleen ‘bijstand’ verstrekken maar ook aan maatschappelijke dienstverlening doen. Daarnaast heeft de gemeente ook een eigen dienst welzijn die zich bv. bezig houdt met seniorenbeleid, pensioenaanvragen, kinderopvang of integratie.
Vanaf 2019 zullen in heel Vlaanderen OCMW en gemeente één organisatie moeten zijn. De Vlaamse Regering wil daarmee een sterker geïntegreerd sociaal beleid voor de inwoners van de gemeente realiseren.

Voeling

Nadja Vananroye: “Het is een goede zaak voor alle inwoners, zeker voor de mensen met sociale vragen, als OCMW en gemeente volledig samenwerken. Op de gemeenteraad en in het schepencollege komen de sociale thema’s nu minder aan bod. Dat is niet omdat het de schepenen en gemeenteraadsleden niet interesseert. Die thema’s ‘zitten’ gewoon minder op de gemeente, en dus heeft men er minder voeling mee. Wat men niet weet, kan men zich niet aantrekken. Als gemeente en OCMW één organisatie worden, krijgen we de kans om met alle collega-politici en met alle ambtenaren te praten hoe we nog beter zorg kunnen dragen voor toegankelijkheid, betaalbaarheid, diversiteit, ... Of het nu gaat over ruimtelijke ordening of over milieubeleid”.

Geen niche

Ria Grondelaers: “Als we armoede willen aanpakken op alle domeinen van het dagelijks leven dan moeten we het niet als een niche behandelen. Het gaat niet enkel over inkomen, het gaat ook over andere beleidsdomeinen zoals sport, cultuur, ... Dit hoort op de tafel van de gemeenteraad. Aangepaste tarieven bij sportclubs, dat is niet alleen sociaal beleid, maar in de eerste plaats sportbeleid. Over diversiteitsplannen bij jeugdorganisaties moeten de diensten integratie en jeugd ook samen nadenken.”

Eigenheid

Nadja: “Je hoort soms dat men schrik heeft dat er, als de budgetten samengevoegd worden, minder geld gaat gaan naar het sociale, bv. naar woonzorgcentra, aanvullende steun of schuldbemiddeling. Ik heb zelf geen schrik voor grote besparingen. Nu worden de tekorten van de OCMW’s ook aangezuiverd door de gemeenten, dus de pot blijft hetzelfde. Het is kwestie van de eigenheid van sociale dienstverlening te behouden.”
Ria: “Ik ben ook niet bang, dat het sociale minder aan bod gaat komen. Er moet gevoeligheid gekweekt worden, daarom is vorming heel belangrijk. We zijn in Genk begonnen met vorming over armoede. Het schepencollege en het managementcomité kwamen eerst aan de beurt.”

Eén loket?

In een aantal gemeenten ga je naar hetzelfde gebouw kunnen gaan, of je nu een gesprek hebt over bouwplannen of over betalingsproblemen van de elektriciteitsfactuur. In Meeuwen-Gruitrode is er al sinds kort één loket voor alle dienstverlening. Het valt niet op waarvoor je komt. Mensen-in-armoede appreciëren dat. Maar bv. in Kinrooi heeft men ervoor gekozen om het Sociaal Huis apart te houden.
Ria: “Genk gaat niet naar één gebouw. De stad heeft voor haar dienstverlening een grondige renovatie uitgevoerd en een balieplein ingericht. Het is ruimtelijk gewoon niet mogelijk om daar nog een kleine 20 spreeklokalen aan toe te voegen. Het OCMW zal op de welzijnscampus een eigen gebouw renoveren.”
Nadja: “In Hasselt zijn we nu bezig met de bouw van één gezamenlijk stadhuis, met alle loketten in één hal. Het personeel denkt mee hoe we die gaan inrichten. De ontvangstruimtes moeten zo onopvallend mogelijk aangepast zijn voor alle gebruik. Discrete gesprekken met een maatschappelijk werker over delicate financiële kwesties vereisen nu eenmaal een andere infrastructuur dan pakweg een rijbewijs aanvragen. Integratie van de dienstverlening is in ieder geval nodig omwille van de efficiëntie en de klantvriendelijkheid.”

Deskundig

Sommigen maken zich zorgen over de werking van het Bijzonder Comité als er geen aparte OCMW-raad meer is. Gaat er meer politieke invloed zijn bij de beslissingen? Het Bijzonder Comité bespreekt de steunaanvragen.
Ria: “Deskundigheid, privacy, objectiviteit en neutraliteit moeten gegarandeerd zijn. We zijn tevreden dat er nu voor het Comité ook deskundigen kunnen aangeduid worden, naast politici.”
Nadja: “We moeten erop inzetten dat mensen met een sociale ingesteldheid, vanuit een professionele achtergrond of als vrijwilliger, zich engageren om in de politiek te stappen. Dat is noodzakelijk voor een goed sociaal beleid, net zoals er mensen nodig zijn met een goede kennis van de economie en het bedrijfsleven of van ouderenzorg.”

Waarden

Twee bedrijven die samengevoegd worden, dat heeft ook gevolgen voor het personeel.
Ria: “In Genk willen we in de volgende legislatuur evolueren naar één managementteam en één secretaris, momenteel hebben we al één financieel beheerder voor stad en OCMW. We spreken nu over de Groep Genk. Er is een cultuurverschil, maar er zijn meer verschillen inzake werkwijze en procedures, dan inzake waarden. We moeten vooral de tijd nemen om onze medewerkers met mekaar te laten praten over hun werking en hun dienstverlening. De Genkenaar merkt er voorlopig niets van, dat we bezig zijn met die inkanteling”.
Het zal snel 2019 zijn, geraken alle gemeenten klaar?
Nadja: “Het is van te moeten, en het gaat lukken. In Hasselt komt de fysieke ‘inkanteling’ er sowieso, het is dan ook een kans om zo ver mogelijk in te kantelen qua werking en dienstverlening.”