“Aantal mensen met een vrij beroep stijgt met 65%“, schreef het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen trots. Eind 2016 waren er in België 314.374 vrije beroepers actief. Volgens het NSZ kiezen meer en meer mensen voor een vrij beroep omdat dat een pak minder conjunctuurgevoelig zou zijn.
Moeten we dat eigenlijk wel toejuichen? Want vrij is niet altijd vrij. Gaat het hier echt om vrijwillig ondernemerschap? Of worden deze mensen gedwongen om zichzelf te verhuren. Met als gevolg een stijgende inkomensonzekerheid en steeds meer concurrentie die vooral in het voordeel van de opdrachtgever speelt en op lange termijn ons sociaal zekerheidsstelsel kan ondergraven.
De voorbeelden zijn legio. Mediagroepen ontslaan fotografen en journalisten om hen dan als freelancers tegen elkaar uit te spelen en hun werk tegen een spotprijs te kopen. Enkel betalen voor het product, niet voor het proces. Idem dito voor ICT’ers en boekhouders die na ontslag als zelfstandig consultant aan de slag moeten soms voor dezelfde werkgever, maar in concurrentie met hun concullega’s. Vaak aan te scherpe prijzen. De “opdracht”-zoekende consultants lopen mekaar dan ook voor de voeten.
Zelfstandige kapsters bieden zich op piekdagen aan bij kapsalons. Ingehuurde postbestellers, zelfstandige tolken en vertalers bieden ook hun diensten aan. Leerkrachten die wachten op een vast contract gaan privé bijlessen geven om de hiaten in het onderwijs op te vullen.
Zonder de interimkantoren als tussenschakel worden deze “freelancers” voor de opdrachtgever nog goedkoper. En inzetbaar op hun verzoek. Werk- en opdrachtgevers gaan op zoek naar het laagste punt. Flexwerk ten top. Met zeer grote onzekerheid voor vele werknemers.
De remedie ligt voor de hand. In Nederland, waar het aantal vrije beroepers al eerder steeg, verenigen deze zich ondertussen in coöperaties. Omwille van onder andere schaal- en bereikvoordelen en een gezondere werk-levensbalans, werken ze beter samen in één onderneming. Veel mensen vinden dat ze verantwoordelijk zijn voor hun eigen geluk, maar ondervinden dat het een stuk makkelijker is als ze dat niet alleen doen. Wie alleen gaat, gaat misschien snel, maar wie samen gaat, raakt verder. Solidariteit is geen modewoord.
Carien Neven
Secretaris beweging.net Limburg
