In gesprek met bezielde wereldverbeteraars Kris Vleugels en Carien Neven

Veertien jaar was Kris Vleugels voorzitter van Cordium. Zopas gaf hij zijn mandaat in handen van Carien Neven. Beiden delen eenzelfde roeping: sociale huisvesting was, is en blijft een onmisbare schakel in de maatschappelijke verantwoordelijkheid voor kwetsbare mensen. Een waardig leven begint bij goed wonen. In een tweegesprek tussen de afscheidnemende en aantredende voorzitter hebben ze het over uitdagingen en kracht van Cordium. Over betaalbaarheid, nieuwe woon- en samenlevingsvormen en over participatie. ‘Want sociale huur is per definitie participatief,’ vinden Carien en Kris.

In een tweegesprek tussen de afscheidnemende en aantredende voorzitter hebben ze het over uitdagingen en kracht van Cordium. Over betaalbaarheid, nieuwe woon- en samenlevingsvormen en over participatie.

Kris Vleugels maakte 15 jaar lang deel uit van het bestuur van Cordium, dat bij zijn aantreden als voorzitter in 2002 nog ‘Limburgs tehuis’ heette. Hij nam het bestuursmandaat op als afgevaardigde vanuit beweging.net, toen nog ACW. Carien Neven nam in mei 2016 het voorzittersmandaat over van Kris. Carien is Limburgs secretaris van beweging.net en actief in bestuursorganen van diverse organisaties die werken aan samenlevingsopbouw, energiebeheersing, sociaal toerisme en sociale economie.

Voorzitter zijn van een sociale huisvestingsmaatschappij heeft iets van een roeping. ‘Sociale huisvesting geeft mensen kansen, en daardoor geef je hen de kracht om er ook voor anderen te zijn. Dat is een positief domino-effect. Onder andere daarom, heb ik altijd ervaren dat die opdracht bij mij hoorde’, zegt Kris. Carien: ‘En ik kan een goed varend schip overnemen en er samen met het team en bestuur op verder bouwen. Hun gedrevenheid geeft me vertrouwen dat we verder kunnen bouwen aan de doelen waar Cordium voor staat.’

Laat ons even naar de toekomst kijken. Welke grote uitdagingen vragen nu aandacht van het team en de voorzitter?

Kris: ‘We willen ervoor zorgen dat elke bewoner niet alleen een dak boven het hoofd heeft, maar woont in een woning die energiezuinig is. Beter voor het milieu en vooral beter voor de mensen zelf, die daardoor minder energiekosten hebben. Daarvoor hebben we de laatste jaren een groot renovatieplan uitgevoerd. Dat kost de huisvestingsmaatschappij veel geld, terwijl daar geen opbrengsten tegenover staan. Tegelijk bouwen we veel nieuwe woongelegenheden, en dat is nodig want de wachtlijsten wordt alsmaar langer. Helaas zijn de financiën vanuit de overheid niet toereikend. Dat is geen leuk nieuws, maar we moeten het wel brengen.’

Dat heb je dus als huisvestingsmaatschappij niet helemaal zelf in de hand. Dat raakt ook aan het beleid, klopt dat?

Carien: ‘Inderdaad, dat kunnen we niet alleen, daarvoor kijken we ook naar de regering. De uitdaging wordt altijd maar groter. De groep mensen die niet meer privé kan huren of bouwen groeit. Armoede neemt toe en woonprijzen stijgen. Het probleem wordt nijpender, en het systeem van financiering van sociale huisvesting volgt tot nu toe niet.’

Kris: ‘We moeten de pijnpunten dus durven benoemen. Als er vanuit de overheid niet heel snel aan het systeem van financiering gesleuteld wordt, voorspel ik dat de hele sector in zwaar weer terecht komt. Wij voelen het nu al, omdat in vergelijking met andere maatschappijen Cordium relatief klein en jong is, en daardoor minder grondreserves of financiële reserves heeft. Trouwens, de ontwikkelingen in de samenleving zijn ook niet van de minste. Het aantal huishoudens neemt toe. En dan alludeer ik niet eens op de groep nieuwkomers, maar vooral op de enorme toename van relaties die stuklopen. Gevolg: meer alleenstaanden en vooral meer eenoudergezinnen. Dat zijn de nieuwe armen, en die komen bij ons terecht.’

Als de samenleving verandert, op welke manier heeft een sociale huisvestingsmaatschappij daar dan op in te spelen?

Carien: ‘Die ontwikkelingen dwingen ons ook om naar nieuwe woonvormen op zoek te gaan. Hoe moeten we als huisvestingsmaatschappij bouwen en het samenleven organiseren zodat die mensen ook goed kunnen wonen? Kunnen we anders denken, breder dan alleen aan het traditionele model van ééngezinswoningen? Kangoeroewonen en vormen van co-housing kunnen interessante modellen zijn voor sociale huisvesting, denk ik. En misschien kunnen er ook binnen sociale woonprojecten initiatieven ontstaan waar bewoners materiaal delen.’

En daarbij hoef je niet van scratch te beginnen.

Kris: ‘Hier en daar gebeuren er al kleine dingen in die richting. Een gezamenlijk zaaltje voor bewoners van Broekerwinning bijvoorbeeld, waar trouwens de bewoners van de studio’s ook het gebruik van een wasmachine en droogkast delen. Die nieuwe woonvormen zijn ook de moeite van het onderzoeken waard, al zal dat zeker nieuwe wetgeving vragen, en een andere manier van denken over wonen.’

Carien: ‘Wat is zo waardeer aan Cordium is dat het team en het bestuur niet afwachtend achteruit gaat zitten, maar durft vernieuwen en experimenteren. Dat gaan we nog nodig hebben. Die innovatieve geest heeft al verschillende boeiende projecten op vlak van energiebeheersing tot stand doen komen. Daar wil ik mij achter zetten, in wisselwerking met de directie en het team. Want dat besef ik maar al te goed: je kunt als voorzitter nog zoveel willen inspireren, als je geen mensen rond je hebt die mee willen, dan kom je niet vooruit.’

Naast woningen bouwen en renoveren, besteedt Cordium aandacht en middelen aan goed samenleven. Bewonersparticipatie heeft de laatste jaren veel meer aandacht gekregen. Goede zaak?

Kris: ‘Ik haalde het al aan, omdat ik er erg bezorgd over ben: de nood aan meer warmte in de samenleving neemt toe. Veel problemen in onze maatschappij zijn ontstaan omdat we relatiearm geworden zijn. Ik vind dat daar een taak ligt voor de overheid, om de hectiek te verminderen en initiatieven te nemen die relaties tussen mensen versterken.’

Carien: ‘De buurt is daar heel belangrijk in. Er is nood aan opbouwwerk, aan ondersteuning van het middenveld, aan initiatieven die mensen verbinden, aan een nieuwe waardering van vrijwilligerswerk. We moeten dus niet alleen investeren in bakstenen, maar ook in samenleven.’

Kris: ‘Verenigingen, de kerk, het middenveld: vroeger was dat het cement van de samenleving. Als dat er niet meer is, dan zakt de boel in mekaar. Ik ben dus heel blij dat we met Cordium ferme sprongen hebben gemaakt op vlak van bewonersparticipatie. De Aan Tafel initiatieven, de krant, de buurtcomités: dat zijn belangrijke stappen waarvoor we vanuit de inspectie veel waardering krijgen. We willen graag dat bewoners meedenken, en dan zijn die initiatieven daar de basis voor.’

Carien: ‘Wat er nu gebeurt is een hele goede opstap om er op termijn iets structureler van te maken. Ik zou graag –als de tijd rijp is– een bewonersraad zien ontstaan met mensen die met ons willen meedenken, waar wij vragen aan kunnen voorleggen. Sociale huur betekent voor mij ook dat het participatief is, dat mensen meedenken en dat er naast aandacht voor bakstenen ook aandacht voor mensen en de verbindingen tussen mensen is. ’

Bron: www.cordium.be

Auteur: Griet Bouwen, Nieuwmakers, voor Cordium