Open brief : naar aanleiding van de procedure rond de nieuwe participatieorganisatie

Minister Bart Somers kondigde begin deze week aan dat hij de subsidies voor en de samenwerking met het Minderhedenforum stopzet en voortaan in zee zou gaan met een pas opgerichte organisatie, Join.Vlaanderen als nieuw participatie-orgaan.

Verrassend en verontrustend. Verrassend omdat het dossier van de nieuwe organisatie toch belangrijke gaten vertoont. Verschillende partnerschappen blijken niet te bestaan en eerdere evaluaties doen vragen rijzen over de noodzakelijke expertise. Verontrustend want de keuze lijkt ook de jarenlange beleidservaring en het opgebouwde netwerk binnen het Minderhedenforum verloren te doen gaan.

De minister motiveert zijn voorkeur door vooral te wijzen op ‘vernieuwing’ en ‘actie op het terrein’ en dat los van een etnisch-culturele invalshoek. Vernieuwing kan echter pas duurzaam zijn als ze ingebed wordt binnen een schokbestendig kader. In zee gaan met een organisatie die dat kader op dit moment onvoldoende kan bieden, legt een hypotheek op de dynamiek en de vele initiatieven die we vandaag al in het integratielandschap zien gebeuren.

De minister legt ook sterk de nadruk op actie en creëert daarmee de indruk dat dit in tegenspraak zou zijn met belangenvertegenwoordiging en beleidsadvisering. In onze visie gaan beide juist samen. Alleen zo komen ook de pijnpunten in de structuren in beeld. Het is vanuit de ervaring en werking op het terrein dat zichtbaar wordt waar de problemen liggen en wat de pijnpunten in het beleid zijn. Organisaties die voeling hebben met de realiteit moeten juist ruimte krijgen om een kritische stem te laten horen t.a.v. dat beleid. Een collectieve aanpak van de structurele problemen inzake ongelijkheid, racisme en discriminatie is zeker zo belangrijk als acties gericht op individuele integratie en emancipatie.

Aangezien de bereidheid tot vernieuwing en de inzet op concrete acties ook deel uitmaken van de werking van het Minderhedenforum , is het vreemd hen op deze basis uit te sluiten.
De beslissing toont echter ook een aantal diepere verschillen in visie op etnisch-culturele organisaties en de rol van het middenveld op zich.

Zelforganisaties spelen een belangrijke rol in de integratie en participatie van mensen in de samenleving. Het klopt niet dat zij de integratie zouden tegenwerken. In tegendeel, waar mensen zich verenigen staan ze ook sterker om te participeren aan de samenleving en aan het beleid. Dat neemt niet weg dat er naast zelforganisaties ook ruimte kan zijn voor andere organisaties of voor ondernemende burgers. Het een sluit het ander niet uit. Alle organisaties hebben hun plaats in het integratielandschap en verdienen ondersteuning door de overheid.

Middenveldorganisaties opereren niet in een vacuüm. Ze passen zich aan wanneer de regels of de criteria wijzigen. Ze nemen andere vormen aan, maar behouden wel een eigen identiteit. Die flexibiliteit en autonomie is eigen aan het middenveld. De minister lijkt geen weet te hebben van deze flexibiliteit en traditie. Hij kiest voor een organisatie die enkel de beleidsuitvoering als bestaansreden opgeeft. Middenveldorganisaties zijn op hun sterkst en hebben de meeste impact als ze als partner worden benaderd. De keuze die nu gemaakt wordt lijkt hun te verengen tot een leverancier.

We zijn blij dat de minister ondertussen oor blijft hebben voor de kritiek en de suggesties die er vanuit het brede middenveld komen. Het siert hem dat hij vooralsnog wil zoeken naar een oplossing gericht op samenwerking. We vragen om nu vooral bruggen te bouwen tussen de actoren achter de twee organisaties, die het goed voorhebben met de integratie en participatie in Vlaanderen. Het is voor ons zonneklaar dat er een doorstart nodig is met het Minderhedenforum. Hun rol en expertise in het integratiebeleid is te omvangrijk om verloren te laten gaan.

13 november 2020

Deze open brief wordt ondertekend door beweging.net, ACV, Christelijke Mutualiteit, Samana, OKRA, Femma, kwb, Internationaal Comité, WSM, Pasar, Welzijnszorg, Pax Christi, Orbit vzw, Unie van Actieve Verenigingen.