Wie de voorbije jaren een lokale politicus aansprak over het openbaar vervoer in de gemeente, kreeg snel te horen dat hij of zij daar weinig over te zeggen had. De strikte regelgeving, hiërarchische structuur en besparingen maakten van De Lijn inderdaad geen toegankelijke gesprekspartner. Om lacunes in het aanbod op te vullen werd dan bijvoorbeeld de belbus in het leven geroepen. Of gemeenten en andere actoren organiseerden zelf een vervoersaanbod op maat van specifieke doelgroepen, locaties of activiteiten. Denk hierbij maar aan de Minder Mobielen Centrales, het rolstoelenvervoer van een OCMW, bedrijfsbussen, leerlingenvervoer, …
Stuk voor stuk goede oplossingen, maar ze voldoen niet. Dat merkt ook Lieve Van Der Paelt, regiodirecteur bij Familiehulp. "Sommige van onze cliënten van het dagverzorgingscentrum in Mere geraken ondanks het bestaan van rolwagenvervoer van de gemeente niet vlot bij ons. Gewoon omdat de dienstverlening stopt bij de grenzen van de eigen gemeente. Familiehulp regelt dan zelf via medewerkers of informele zorgverleners het vervoer. Die rigide dienstverlening van sommige gemeenten is een jammere zaak. Zeker als je weet dat het bezoek aan het dagverzorgingscentrum vaak één van de weinige momenten is waarop men de eenzaamheid kan doorbreken."
Naar een nieuw openbaar vervoersnetwerk?
Daar zou binnenkort verandering in moeten komen. Sinds 1 januari maken alle Vlaamse gemeenten deel uit van één van de 15 vervoerregio’s in Vlaanderen. Hierdoor hebben de lokale besturen, via hun participatie in de vervoerregioraad, meer dan ooit de mogelijkheid om op regionaal niveau vorm te geven aan het mobiliteitsbeleid. Ze moeten meteen flink aan de bak want de planning van de Vlaamse overheid voorziet dat de vervoerregio’s dit jaar een mobiliteitsplan klaar hebben. In 2020 zou al een nieuw openbaar vervoersnetwerk moeten uitgerold worden.
Of dit haalbaar is, moet nog blijken. Het ontbreken van bijkomende middelen, de soms vreemde afbakening en samenstelling van vervoerregio’s, het feit dat de NMBS niet verplicht in de vervoerregioraad zit ... Allemaal weinig hoopgevende signalen. Dat lokale besturen verantwoordelijk worden voor het aanvullend net en vervoer op maat vindt Tom Van Lierde, stafmedewerker bij beweging.net Oost-Vlaanderen, wel een goede zaak. "Een shuttledienst naar ziekenhuizen, rolstoelvervoer over gemeentegrenzen heen, deelfietsen in landelijke gemeenten, … In principe wordt dit in de toekomst allemaal mogelijk. Daarvoor zijn uiteraard investeringen nodig. Enkel zo wordt openbaar vervoer een écht alternatief voor de wagen en geraken ook mindere mobiele mensen vlot op hun bestemming. Die investeringen kan men onmogelijk alleen van lokale besturen vragen", aldus Van Lierde.
Luister naar gebruikers en het middenveld
"We hopen dat alle betrokkenen hun opdracht in de vervoerregioraad ter harte nemen en dit niet als een verplicht nummer zien", vervolgt Van Lierde. "We vragen ook dat er in elke vervoerregio wordt geluisterd naar de expertise van gebruikers, welzijns- en middenveldorganisaties. Onze ervaring met de proefprojecten in Aalst, de Westhoek en Mechelen is dat dit vaak vergeten wordt."
Een kaart met alle vervoerregio’s vind je op www.basisbereikbaarheid.be
