We kijken terug op geslaagde editie van Rerum Novarum 2019, Feest in de Citadel. Een feest waar ontmoeting en verbinding centraal stonden, kortom een feest voor iedereen! Die avond kon een woord van onze voorzitter niet ontbreken en dit ‘gelegenheidswoord’ of ‘babbel’ kan u hier opnieuw beleven. Alvast bedankt en tot volgend jaar!

Goedenavond beste vrienden en vriendinnen,

Bij een Rerum Novarumviering hoort traditioneel ook een ‘gelegenheidswoord’ of ‘babbel’. Dikwijls is dit iemand van wat men de “kopstukken” van de beweging noemt. U zult het met de regionale voorzitter moeten doen en ik hoop u niet teleur te stellen.

Vooreerst welkom op onze jaarlijkse viering van Rerum Novarum, hét feest van de christelijke arbeidersbeweging. Een feest dat we al bijna 100 jaar mogen vieren. U hoort het goed, in 2021 viert beweging.net zijn 100ste verjaardag. Noteer de datum al met stip in uw agenda, want we beloven u een groot feest.

Het is ieder jaar opnieuw een belangrijk moment voor ons, om ons als netwerk te presenteren, om onze boodschap te herhalen, zowel intern als extern. Maar het is ook een fijn moment om jullie – de vele vrijwilligers die onze beweging maken en uitdragen, de vele mandatarissen die ons project mee helpen realiseren – te bedanken voor jullie inzet en jullie engagement.

Het feest van Rerum Novarum heeft al verschillende namen gehad: Dag van de Solidariteit, het Feest van de Vrijwilliger, nu…Feest in de citadel. Want Rerum Novarum klinkt blijkbaar wat oubollig en eigenlijk zijn er veel die niet meer weten waar het op staat. Toch vinden we het belangrijk dat we dit blijven vieren omdat de boodschap nog steeds actueel is, ik zou zelfs zeggen: meer dan ooit actueel.

De naam van de pauselijke encycliek uit 1891 van Paus Leo XIII was de directe aanleiding om sociale bewegingen en vakbonden op de richten én vooral te erkennen. Dat we dit blijven vieren is dan ook niet abnormaal: het is helemaal verweven met het DNA van onze beweging. Ja: ook na 128 jaar nog steeds relevant !

Ja, en vorige zondag zijn we met zijn allen gaan stemmen. Dat is wat ons betreft het feest van de democratie. We weten dat er veel mensen sceptisch staan tegenover de politiek. Maar laat ons duidelijk zijn, onze democratie met zijn vijfjaarlijkse verkiezingen, met zijn zeven parlementen en evenveel regeringen, met zijn honderden overleg- en adviesorganen hoort nog altijd bij de beste systemen ter wereld. Laat u niet wijsmaken dat het systeem niet meer zou kunnen werken, ook al mag er wat meer efficiëntie zijn. En na zondag kunnen er toch wel wat vragen zijn hoe het verder moet.

Maar…toch ook even stellen: laat u ook niet wijsmaken dat het sociaal overleg niet meer van deze tijd is.
We hoorden de voorbije weken en zeker de voorbije dagen weer heel wat analysten en politieke commentatoren, en uiteraard hadden ook de partijen hun eerste analyses. Dikwijls heb ik gehoord: “ We moeten meer en goed gaan luisteren naar de mensen.” En dan stel ik me de vraag: dienen politici dit niet altijd te doen ?
Het zal in ieder geval helpen om ‘draagkracht’ (ook een actueel woord) te creëren voor moedige en noodzakelijke beslissingen.

En wat te zeggen over al die opiniepeilingen ? Heel betrouwbaar zijn ze niet echt, ook om het zacht uit te drukken….
En wat te zeggen over wetenschappers en columnisten die durfden te stellen dat ze overwogen om blanco te gaan stemmen. En wat te zeggen over discussies of het nu radicaal- of extreem-rechts of -links is.
En om wat persoonlijk te worden: als ik heel wat politici hoorde en nog hoor, en wat ik lees of hoor in de media, was en is er in België en in Vlaanderen niet veel dat goed werkte en werkt. Dit stoorde en stoort me, ook al wil ik hiermee niet zeggen dat alles picobello is.

Het doet me denken aan een recent tekstje van Jan Leyers, muzikant, presentator en vader van heel wat bekende dochters; ik citeer: “Ik word ziek als ik weer iemand hoor roepen “dat Vlaanderen beter kan, in dit land werkt niets nog”. Zijn jullie al eens in Johannesburg geweest of in Sao Paolo. Stop toch met raaskallen ! Hoeveel uur per dag hebben we geen water ? Hoeveel uur per dag werkt hier de elektriciteit niet? Maar dat gevoel wordt de Belg aangepraat. Wij zijn gedoemd om malcontent te zijn.”

Gewoon om toch even over na te denken.

En eveneens: onze participatieve democratie, ons stemrecht zijn goud waard en dat zie je meteen als je het vergelijkt met regimes elders in de wereld, waar we landen verder zien afglijden richting dictatuur, waar elke politieke tegenstand monddood wordt gemaakt. Ons systeem is zeker niet perfect, verbeteringen zijn zeker noodzakelijk en die verbeteringen beginnen ook bij ons.

Wij van Beweging.net eren de democratie door op een fatsoenlijke manier over politiek en politici te spreken. Voor ons geen haatboodschappen op sociale media. Wij van Beweging.net beleven de democratie door zelf constructieve beleidsvoorstellen te doen, die haalbaar en betaalbaar zijn, maar ook sociaal en duurzaam. Wij van beweging.net respecteren de democratie door politici in hun rol te erkennen en blijvend op hun verantwoordelijkheid te wijzen. Wij spreken niet over zakkenvullers, noch over postjespakkers. Wij weten hoe moeilijk en complex de uitdagingen zijn en hoe eervol het compromis kan zijn, op voorwaarde dat er naar alle partijen geluisterd wordt.

Naar goede gewoonte hebben we ook voor deze verkiezingen een memorandum gemaakt. Hopelijk hebt u het gezien en gelezen.

Nu de verkiezingen voorbij zijn, begint het echte werk pas. Op de eerste plaats is er de coalitievorming, met de keuze tussen een linkse, een centrumlinkse, een centrumrechtse of een rechtse regering. Dat is voor ons geen neutrale keuze. Ze kan een wereld van verschil maken voor de werknemers, de gepensioneerden, de mensen in armoede, de zieken. We hebben gezien waar de vorige centrumrechtse regeringen zijn accenten legt: lastenverlagingen voor de werkgevers en de bedrijven, een indexsprong voor de werknemers. Ook de omgang met het sociaal overleg en omgang met het middenveld was voor rechtspartijen geen evidentie. Gelukkig was er nog wat tegengewicht op de sociale flank met o.a. een beperkte verhoging van de nettolonen van de werknemers, …

Maar goed, nu kijken we vooruit en duimen we voor een sociale regering die opnieuw en meer wil investeren in mensen, in zorg en in huisvesting en die openstaat voor een ambitieus klimaatbeleid dat tegelijkertijd ook sociaal-rechtvaardig is. En we hoeven niet te ontkennen dat er ongerustheid is bij de bevolking over de factuur van een ambitieus klimaatbeleid, dat de prijs voor hernieuwbare energie, voor duurzame mobiliteit op de kap van de mensen komt. Maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn. Er zijn ook slimme maatregelen die én sociaal én duurzaam zijn. Zo lanceerde Beweging.net het voorstel om massief te investeren in de bouw en renovatie van sociale woningen. Dat is vier keer winst : goed voor de economie, goed voor de mensen op de wachtlijsten, goed voor het milieu door betere isolatie en goed voor de mobiliteit, mits de sociale woningen worden ingeplant in wijken met een goed openbaar vervoer.

Hetzelfde kunnen we doen door te investeren in meer en beter openbaar vervoer en in fietsinfrastructuur. Het kan mensen overtuigen om de auto te laten staan. Maar laat ons duidelijk zijn: de auto kan alleen ontmoedigd worden als de alternatieven aanwezig zijn: veilige fietswegen, autodeelsystemen in alle gemeenten, frequente tram- en buslijnen naar de rand van de stad en goede aansluitingen tussen bus en trein.

Ook lokaal kunnen we aan de slag : wij kunnen de gemeente aansporen om meer te investeren in zon- en windenergie; om de bevolking mee te laten participeren om daken van openbare gebouwen, scholen, sporthallen vol zonnepanelen te leggen; om de fietspaden in de gemeente breder en veiliger te maken; om de open ruimte open houden door het vergunningenbeleid aan te passen.

Maar klimaat is uiteraard niet de enige van onze zorgen. Er zijn nog heel wat andere uitdagingen voor de volgende regering. Ik som even op wat wij als beweging.net verwachten van de volgende regeringen:
Ten eerste, dat ze eindelijk effectief de armoede aanpakken. Zonder de mensen in armoede zelf de schuld te geven voor hun situatie.

Wij verwachten van de volgende regering ook dat ze de gezondheidszorg terug gezond maakt en dat ze de vele mechanismen die het systeem onnodig duur en weinig efficiënt maakt eruit haalt. De maatregelen liggen voor het rapen zonder dat de kwaliteit van de zorg achteruit zou gaan of de zorg duurder zou worden voor de patiënten.
Wij verwachten van de volgende regeringen ook een doordacht arbeidsmarktbeleid waar kwaliteitsvolle jobs inkomenszekerheid en stabiliteit bieden aan de mensen, en met een goede balans tussen ‘leven’ en ‘werken’.

En zo kunnen we nog geen eindje doorgaan. U mag gerust zijn. Wij zullen vanuit Beweging.net uw bekommernissen en onze voorstellen zeker overmaken aan de onderhandelaars. Wij zullen het regeerakkoord van de federale en de Vlaamse overheid nauwkeurig lezen en beoordelen. We hopen dat we deze keer maar dan één medestander vinden in het beleid. Wij hopen dat het besef groeit dat we meer sociale, economische en ecologische vooruitgang boeken als we samenwerken en als we het sociaal overleg zijn rol laten spelen.
Inderdaad: “samenwerken is de boodschap” en is nodig om onze stem te laten horen. Want ook al dicht de buitenwereld ons nog steeds heel wat invloed en macht toe: we zijn niet meer de beweging van pakweg 20-30 jaar terug. Ook het middenveld kent heel wat vormen: gestructureerde verenigingen met traditie, buurt- en actiecomités, burgerplatformen, enz…

Ook het partijpolitiek landschap is sterk veranderd en we moeten onszelf durven bevragen hoe we als beweging hier mee gaan omgaan.

Misschien klinkt dit alles wat ‘depressief-makend’: Rerum Novarum is evenwel een boodschap van hoop, en dit moet het ook blijven: we moeten nog steeds een sterk medicijn blijven tegen onzekerheid, angst en negativiteit in de samenleving of op de sociale media.

En bijna tot slot wil ik u nog verhalen wat er geworden is van de zelfgemaakte stoel op de Rerum Novarumviering vorig jaar in Hal 5: hij heeft het begeven. Doch de boodschap blijft: “er moet een deftige stoel zijn voor iedereen”.
Ik wil hierbij ook even Rik Torfs citeren, uit een column in Het Laatste Nieuws:  “Er is een gebrek aan respect en waardering voor mensen met hun goede en minder goede kanten, een gebrek aan menselijkheid. Waarbij de sterken van vandaag niet beseffen dat er een moment komt waarop ze oud, ziek of uitgerangeerd, zelf de zwakken zullen zijn.”
En nu bijna echt tot slot wil ik het nog even hebben over onze eigenste Beweging.net. We evolueren naar een provinciale structuur, regio Leuven gaat een stuk eigen autonomie verliezen en wellicht is dit de laatste Leuvense eigenste Rerum Novarumviering. Op termijn zal er wel wat veranderen, maar op relatief korte termijn zijn er toch enkele niet onbelangrijke personeelsveranderingen.

Voor Denise Vanhemelen, onze administratieve en logistieke toeverlaat, is dit de laatste viering als personeelslid. Na een loopbaan van bijna 20 jaar bij ACW-Beweging.net. gaat zij begin september ‘op pensioen’. Zij startte op 1 december 1999 als logistieke hulp, collega van ‘Jos’ – voor sommigen nog bekend. Zij evolueerde naar een polyvalent iemand, zowel logistiek als administratief en was en is een belangrijk constante op het secretariaat.
Denise: we weten dat je niet graag in de bloemetjes wordt gezet, maar we gaan het toch doen.
Bedankt voor alles en uiteraard steeds welkom !

En ook voor Wouter Van Dyck, onze regiosecretaris, is dit de laatste Rerum Novarum viering als regiosecretaris. Er komt 1 provinciaal secretaris voor Leuven en BHV. Wouter verkast naar de Aeropolis en wordt verantwoordelijke voor Beweging Academie. Wouter werkte van 1 april 1998 bij KWB, aanvankelijk als stafmedewerker en nadien als provinciaal secretaris. Op 1 maart 2006 startte hij als stafmedewerker bij ACW Leuven, was ook syndicaal afgevaardigde binnen ACW waar hij geconfronteerd met o.a. de personeelsafvloeiingen van het Arco-debacle. Op 1 juli 2014 werd hij regiosecretaris in opvolging van Gilbert Pex. Momenteel combineert hij 3 jobs: regiosecretaris Leuven, ad interim regiosecretaris BHV en hij is reeds gestart als verantwoordelijke voor de Academie.
Wouter: dank voor je inzet, openheid en je authenticiteit! En we gaan je zeker nog zeer regelmatig horen en zien. Hij blijft trouwens nog enkele maanden !

En met deze wil ik het ganse team van Beweging.net bedanken voor de voorbereiding van deze viering, inzonderheid Michiel en Tine !

Tot slot: nog een mooie avond en voor straks wel thuis !!

Roland Verbeek
Diest, 29 mei 2019