Rerum
Novarum
Corona maakt geen onderscheid tussen rijk en arm, het vaccin wel
Luc Van Gorp, Voorzitter CM - 13/05/2021
Al meer dan 3,5 miljoen Belgen kregen minstens een eerste spuitje tegen Covid-19. Als het even meezit, zal nog voor het einde van de zomervakantie elke Belg de kans gehad hebben om zich te laten vaccineren. Hoera, uiteraard. Voor wie in België woont tenminste. Of bij uitbreiding in Europa of Noord-Amerika. In de rest van de wereld is de situatie minder rooskleurig.
In Congo bijvoorbeeld stond de teller eind april op welgeteld 1.700 vaccinaties. Bijna een kwart van de bevolking in de Europese Unie kreeg al minstens één prik tegen Covid-19. In Azië is dat nog geen 5 procent, in Afrika zelfs maar 1 procent, kunnen we lezen op “Our World in Data”.
Het zijn cijfers waar veel ellende achter schuilgaat. Hoe kunnen we verantwoorden dat zowat tachtig procent van de wereldbevolking verstoken blijft van een levensreddend vaccin? Is het niet wraakroepend dat we in westerse landen debatten voeren over plexiglas op terrassen of over de modaliteiten om deze zomer op reis te kunnen gaan, terwijl elders in de wereld elke dag duizenden mensen sterven aan de gevolgen van een ziekte die te voorkomen is? Alleen in India vallen dagelijks bijna 4.000 doden als gevolg van Covid-19.
Ongelijkheden op scherp
De coronapandemie zet de ongelijkheden opnieuw op scherp. Uit winstbejag weigeren farmaceutische firma’s vooralsnog om hun vaccintechnologie te delen met concullega’s in de rest van de wereld. Want zolang vaccins een schaars goed zijn, kan de farma-industrie landen en regio’s tegen elkaar laten opbieden.
Twee keer raden wie daarbij aan het langste eind trekt. Winst-maximalisatie gaat voor op gezondheid.
Sta mij toe om kritisch te blijven bij de lichtpuntjes van de voorbije dagen. Ja, er beweegt wat. De Verenigde Staten en – zij het veel voorzichtiger - ook de Europese Unie, geven aan open te staan om het debat over de patenten op de coronavaccins aan te gaan. Maar dat betekent niet dat we morgen wereldwijd massaal aan het produceren slaan.
We kunnen verwachten dat de farma-lobby zich als een duivel in een wijwatervat zal weren om de opheffing van de patenten tegen te gaan. Bovendien volstaat het niet om alleen de formule van het vaccin vrij te geven. Ook de productieprocessen laten zich niet in één, twee, drie kopiëren.
En dat terwijl de strijd tegen Covid-19 een race tegen de tijd is. Niet alleen omdat er wereldwijd nog altijd heel veel mensen sterven als gevolg van de ziekte, maar ook omdat er, zo lang het virus woekert, nog besmettelijker en gevaarlijker varianten van het virus kunnen opduiken. In een geglobaliseerde wereld is het een illusie te denken dat wanneer de arme delen nog te lijden hebben onder het virus, het rijke Westen gespaard zal blijven van mutaties die kunnen opduiken. We kunnen ons pas echt beschermen als we dat allemaal samen doen.
Gevangen in eigen land
Dat besef is nog altijd veel te weinig doorgedrongen, waardoor inwoners van minder fortuinlijke landen moeten wachten. Tot in 2022. Of 2023, wie weet. En terwijl in het gevaccineerde deel van de wereld het Rijk der Vrijheid lonkt, moet het niet-gevaccineerde deel met allerlei restricties rekening houden en blijven de grenzen gesloten. Delen we de vaccins niet, dan houden we mensen gevangen in hun eigen land.
Legde de coronapandemie al pijnlijk de kwetsbaarheid van de mens en de feilbaarheid van systemen bloot, dan is de balans in de vaccinatiecampagne helemaal zoek. Voor wie geluk heeft om in het juiste land geboren te zijn, is het einde van de pandemie – schijnbaar - in zicht. Wie pech heeft, heeft nog een lange weg voor de boeg. Big farma bepaalt de spelregels.
Het is tegen dit soort ongelijkheid dat we moeten blijven vechten. Het is om die reden dat 130 jaar geleden de boodschap van Rerum Novarum de wereld ingestuurd werd. Vandaag is die boodschap nog altijd brandend actueel. Mensen en de wereld waarin ze leven, zijn kwetsbaar. Willen we die wereld leefbaar houden en willen we iedereen het recht geven op een kwaliteitsvol leven, dan mogen we elkaar nooit in de steek laten.
Van ons allemaal
En al zeker niet als de mensheid zich geconfronteerd ziet met de grootste gezondheidscrisis sinds mensenheugenis. Of je nu in België woont, in India of in Congo, iedereen heeft recht op een vaccin. En met een beetje goede wil, ligt de oplossing voor het grijpen. Laat farmabedrijven hun technologie delen en we kunnen op veel grotere schaal beginnen produceren. Ook in landen die vandaag nog geen toegang hebben tot het vaccin.
En wie schermt met het idee dat de farmabedrijven heel zwaar geïnvesteerd hebben in het onderzoek om tot een coronvaccin te komen, vergeet niet dat diezelfde bedrijven van de overheden vele miljoenen euro’s belastinggeld kregen toegestopt om vaccins te ontwikkelen. Het vaccin is dan ook van ons allemaal.
Wij allemaal moeten de spelregels bepalen, niet enkel de farmabedrijven.
Corona maakt geen onderscheid tussen rijk en arm. Iedereen wordt even hard getroffen. De bestrijding van het virus mag niet voor nieuwe ongelijkheden zorgen. Na de crisis moeten we op zoek naar een duurzaam evenwicht, waarbij menselijke groei primeert op economische groei.
Alleen als we de balans in evenwicht brengen, zal de mens er sterker uitkomen.
