Eind mei organiseerde het Provinciaal Steunpunt Arbeidszorg Limburg (PSAZ) een congres om de nood aan een duidelijke regelgeving voor arbeidszorg op de agenda te zetten. Arbeidszorg (AZ) is een specifieke tewerkstellingsmethodiek, gericht op de meest kwetsbare groep mensen in onze samenleving. Het gaat om mensen die omwille van een mentale, psychische, lichamelijke of sociale problematiek niet meer of nog niet terecht kunnen in het reguliere of beschermde tewerkstellingscircuit. De arbeid die aangeboden wordt is volledig aangepast aan de mogelijkheden en de beperkingen van het individu. ‘Maatwerk’ staat centraal.
De arbeidszorgcentra zijn vragende partij voor een duidelijk statuut voor de arbeidszorgmedewerkers enerzijds, maar ook voor een degelijke (basis)financiering en een wettelijk kader voor de arbeidszorgcentra zelf. Het W²-decreet zou dit alles oplossen, maar zonder uitvoeringsbesluiten blijft dit decreet voorlopig een lege doos.
Aloïs Vangrieken, voorzitter PSAZ: “We worden al jaren van het kastje naar de muur gestuurd. Het is ARBEIDSzorg, dus je moet bij Werk en Sociale Economie aankloppen. Het is arbeidsZORG, dus Welzijn moet haar verantwoordelijkheid nemen. Ondertussen kwam er wel een samenwerking tussen de drie ministers en we hoopten dat er nu een einde aan dit welles-nietespelletje zou komen met het nieuwe W²-decreet. Maar nu zitten we met een decreet dat via proefprojecten informatie, die het werkveld al jaren heeft, wil verzamelen, en proefprojecten, die telkens op het laatste nippertje verlengd worden in afwachting van de uitvoeringsbesluiten. Hierdoor werken veel begeleiders met onzekere tijdelijke contracten en dreigt een grote groep kwetsbare mensen hun daginvulling te verliezen. Iedereen begrijpt dat als deze arbeidszorgmedewerkers hun dagstructuur verliezen, onze gezondheidszorg ook zwaarder belast zal worden doordat ze weer hervallen in hun problematiek of doordat deze verergert.”
De AZ-centra willen dat het beleid erkent dat arbeidszorg nodig is, als een opstap naar betaalde tewerkstelling en als een laatste vangnet voor degenen die geen betaalde tewerkstelling meer aankunnen. De evoluties van de laatste jaren hebben een wig gedreven in arbeidszorg. Plots moest er een keuze gemaakt worden tussen twee vormen.
Peter Reynders, coördinator PSAZ: “Vroeger was het een laatste vangnet, met aandacht voor doorstroommogelijkheden. Ongeveer 5% van de arbeidszorgmedewerkers trachtte een stap te zetten naar betaalde tewerkstelling. Nu, na jaren van extra aandacht voor doorstroom en verschillende projecten en samenwerkingsverbanden, tracht nog steeds ongeveer 5% de stap te zetten naar betaalde tewerkstelling. Slechts voor een beperkt aantal is dit doel haalbaar. Bovendien moet men ook rekening houden met de randvoorwaarden. Het ging om proefprojecten, die nu stopgezet worden. Momenteel zijn er ook weinig jobs om naar door te stromen en de problemen met het maatwerkdecreet bemoeilijken de doorstroom naar sociale economie.”
Ondertussen combineren de arbeidszorginitiatieven hun oorspronkelijk doel, het bieden van een laatste vangnet, met het aanbieden van doorstroomtrajecten. Deze zijn beperkt in de tijd en dus meestal voorbehouden voor arbeidszorgmedewerkers die klaar zijn om deze stap te zetten. Soms stromen mensen meteen in in een doorstroomtraject, maar vaak zijn het arbeidszorgmedewerkers die al een hele tijd in arbeidszorg werken en dan uiteindelijk de stap wagen. Een arbeidszorginitiatief (of een samenwerking tussen arbeidszorginitiatieven) waar de twee ‘vormen van arbeidszorg’ gecombineerd worden, geeft dus de beste kansen aan de doelgroep.
Aloïs: “Het is belangrijk dat er zowel voor de doorstroom als voor de garantie van een laatste vangnet voldoende financiering voorzien wordt en dat deze twee samen als 1 geheel uitgewerkt kunnen worden. Een tweesporenbeleid laat belangrijke kansen liggen en zal op lange termijn onze samenleving meer gaan kosten dan het onmiddellijk uitwerken van een degelijk kader voor deze broodnodige werkvorm.”
Het werkveld heeft nu reeds 20 jaar expertise verzameld door van project naar project te leven. Deze expertise dreigt verloren te gaan omdat initiatieven de deuren moeten sluiten en door een groot verloop van begeleiders omwille van onzekere contracten.
Peter: “Het werkveld wil geen projecten meer, maar een duidelijke regelgeving en liever vandaag dan morgen!“
