Zand in de ogen?
De bewapening van Europa vertrekt vanuit een vals narratief: de wet van de sterkste, gediend door het algemeen belang
Amerika, ooit het bolwerk van democratie, is ten prooi is gevallen aan een gevaarlijke ideologie uitgedragen door een president die mensenrechten, persvrijheid en de rechtsstaat ondermijnt. Tegelijkertijd werken machtige techbedrijven de obstakels voor hun groei één voor één uit de weg. Het bondgenootschap met Europa staat onder druk, terwijl de banden met een steeds meer onvoorspelbaar Rusland worden aangehaald. Europese leiders roepen op tot een verschuiving naar een oorlogseconomie. Het nieuwe narratief: de wet van de sterkste.
In veel democratische landen hebben mensen, via sociale middenveldorganisaties, echter net systemen van solidariteit en herverdeling opgezet die het recht van de sterkste corrigeren. Dit idee past niet meer in het dominante verhaal van vandaag, waardoor het als een ‘besparingspost’ wordt gezien. Want hoe gaan we die oorlogseconomie financieren? Door te besparen in de sociale zekerheid. Dit une fausse bonne idée: een sterke sociale zekerheid geeft in tijden van economische en internationale uitdagingen mensen juist de bassistabiliteit die ze nodig hebben.
Terug naar het narratief waarop de bewapening steunt: is investeren in defensie de enige oplossing om uit de crisis te raken? De vredesbeweging pleit voor diplomatie en het opbouwen van economische banden in plaats van het opleggen van tarieven en sancties. Dit alternatief dat ingaat tegen de dominante opinie, wordt van de tafel geveegd. Niet toevallig door diegenen die het recht van de sterkste willen laten primeren. De focus moet voor ons als middenveldorganisaties veel sterker liggen op overleg, diplomatie, samenwerking en respect voor de kerngedachte van Europa: solidariteit en herverdeling.
Gewone mensen zullen de gevolgen van deze nieuwe sterk gemilitariseerde wereldorde het hardst voelen. Amerika heeft een sterk militair apparaat, maar een quasi onbestaande sociale zekerheid. Rusland bevindt zich in een oorlogseconomie, en dat zal de gewone Rus geweten hebben. Geschiedenis leert ons dat escalatie altijd leidt tot onnoemelijke offers voor de gewone burger.
Opvallend is dat het nieuwe oorlogsnarratief vaak wordt geruggensteund door het idee van het ‘algemeen belang’. Daarmee laten we ons zand in de ogen strooien. In ons eigen land klinkt het steeds luider dat we met minder sociale zekerheid, lagere lonen en minder rechten moeten leven, in naam van datzelfde algemeen belang. Na de Tweede Wereldoorlog was er consensus dat sociale vooruitgang voor iedereen belangrijk was om een derde te vermijden. Nu lijkt dat minder relevant. Politiek wordt het ‘algemeen belang’ al eeuwenlang misbruikt, waarbij sommigen zelfs dromen van iets als ‘de volkswil’. Het is vaak bijzonder onduidelijk wat dat algemeen belang dan wel precies is. Is dat het belang van een natie op het internationaal politiek speelveld? Is dat het belang van zoveel mogelijk gewone mensen ter wereld? Of is het toch vooral het belang van mensen die nu al veel hebben en hopen er een extra slaatje uit te slaan. Wanneer sociale vooruitgang niet de basis is van beleid, riskeert algemeen belang in algemene achteruitgang te resulteren.
Peter Wouters, Algemeen Voorzitter Beweging.net
Ann Vermorgen, Voorzitter ACV
Luc Van Gorp, Voorzitter CM Gezondheidsfonds
