Wat is stapscore?
Burgers hechten veel belang aan goede voetgangersinfrastructuur en de aanwezigheid van goed onderhouden en veilige voetpaden wordt vaak naar voren geschoven als prioriteit. In werkelijkheid zijn veel voetpaden echter in gebrekkige staat. Ze zijn onvoldoende breed, bevatten putten of andere obstakels, of zijn zelfs volledig afwezig. Nochtans hechten ook veel (boven)lokale besturen belang aan goede en veilige voetpaden. Goede infrastructuur voor voetgangers wordt vaak opgenomen in mobiliteitsplannen, en in het Verkeersveiligheidsplan Vlaanderen 2021-2025 worden voetgangers samen met fietsers voorop geplaatst.
Het omzetten van een goede intentie in een effectief voetpadenplan blijkt echter vaak moeilijk, door een gebrek aan gegevens over de huidige voetgangersinfrastructuur.
Daarom slaan beweging.net, het Instituut voor Mobiliteit van de UHasselt (IMOB) en Verkeersplatform vzw de handen in elkaar. Met Stapscore ontwikkelen we een applicatie om de kwaliteit van voetpaden op het grondgebied van een gemeente of stad in kaart te brengen. Aan de hand van de resultaten kan vervolgens een concreet actieplan voor voetpaden opgesteld worden.
Het belang van goede voetpaden
Goed onderhouden en veilige voetpaden zijn in het belang van iedereen in onze samenleving. Ze zorgen ervoor dat wandelen, of je verplaatsen met een mobiliteitshulpmiddel – een bij uitstek groene én gezonde mobiliteitsvorm – voor iedereen aangenaam, toegankelijk en veilig wordt.
Voor veel groepen in onze samenleving zijn goede voetpaden zelfs cruciaal om ervoor te zorgen dat zij zich veilig zelfstandig kunnen verplaatsen. Mensen die gebruikmaken van een rolstoel, rollator of wandelstok, maar bijvoorbeeld ook jonge kinderen, ouders met een kinderwagen, mensen die op krukken lopen, mensen met een visuele beperking en ouderen met een verhoogd risico op vallen – de lijst met groepen wiens mobiliteit sterk beïnvloed wordt door de staat van de voetpaden is lang. Toegankelijke voetpaden zijn dus een belangrijk onderdeel van een samenleving waarin iedereen kan deelnemen aan het maatschappelijke leven, ongeacht hun mobiliteitsniveau.
Voetpadenonderzoek Verkeersplatform Lebbeke
Het idee voor Stapscore ontstond vanuit een succesvol voetpadenonderzoek dat in 2018 uitgevoerd werd door het Verkeersplatform Groot-Lebbeke. Nadat uit een grootschalige enquête die zij organiseerden bleek dat de inwoners van Groot-Lebbeke de staat van de voetpaden als grootste verkeersprobleem in hun gemeenten beschouwden besloot het verkeersplatform actie te ondernemen door een uitgebreid voetpadenonderzoek uit te voeren.
Ze stelden parameters op waaraan een voetpad minimaal moet voldoen om veilig en comfortabel te zijn, waarna een groep vrijwilligers de baan op ging om alle voetpaden in Groot-Lebbeke te beoordelen op elk van deze parameters. Het onderzoek bleek een succes, en leverde naast een diepgaand rapport over de voetpaden in regio Groot-Lebbeke ook veel aandacht op van mobiliteitsorganisaties en lokale besturen die interesse uitten om de voetpaden in hun regio eveneens te inventariseren aan de hand van de door het verkeersplatform uitgewerkte methodiek.
Met de ontwikkeling van Stapscore willen we deze methodiek omzetten in een digitale tool, die gebruiksvriendelijk is en gemakkelijk ter beschikking gesteld kan worden aan lokale besturen. Door een uniforme tool aan te bieden, waarbij in alle deelnemende steden en gemeenten dezelfde werkwijze gehanteerd wordt, en grote hoeveelheden data op één plaats verzameld worden ontstaat bovendien ook het voordeel dat opvolging op een hoger niveau – intergemeentelijk, provinciaal of zelfs op het niveau van de Vlaamse overheid – mogelijk wordt.
De kracht van vrijwilligers
Net zoals het voetpadenonderzoek van Verkeersplatform Groot-Lebbeke werkt Stapscore samen met lokale vrijwilligers. Zodra samen met een lokaal bestuur besloten wordt om met het Stapscore-project van start te gaan, wordt een oproep gelanceerd naar lokale vrijwilligers die graag meewerken als data-verzamelaar. Zo bieden we burgers de kans om actief bij te dragen aan de verbetering van de voetpaden in hun eigen woonplaats. De vrijwilligers krijgen een opleiding over de Stapscore-applicatie, en trekken er vervolgens op uit. In de applicatie geven ze elk voetpad een score op vooraf bepaalde parameters. De resultaten worden vervolgens geëvalueerd en gerapporteerd aan het lokale bestuur, waarna een concreet voetpadenbeleid opgesteld kan worden.
Naast data-verzamelaars wordt ook een lokale coördinator aangesteld. Dit kan zowel iemand vanuit de gemeente als een sterk geëngageerde vrijwilliger zijn. Deze coördinator zal een direct aanspreekpunt vormen voor de vrijwilligers, het veldwerk opvolgen, en regelmatig in overleg treden met beweging.academie, IMOB en Verkeersplatform vzw.
Pilootproject
In 2024 en 2025 loopt, met steun van de Vlaamse overheid, een pilootproject, waarbij Stapscore opgestart wordt in vijf steden of gemeenten. Deze vijf steden/gemeenten zullen de tool gratis mogen gebruiken, en zullen hierin ondersteund worden door beweging.net, IMOB en Verkeersplatform vzw.
Onder ondersteuning vallen onder andere volgende zaken:
- vrijwilligers zoeken, opleiden en begeleiden in het gebruik van de Stapscore-applicatieo
- opvolgen en bewaken van de voorgestelde tijdsplanning en gebiedsdekking per gemeente
- evaluatie en rapportage van de resultaten
- vertaling van de resultaten in beleidsaanbevelingen
