Financieel kwetsbare huishoudens wonen vaker in slecht geïsoleerde huizen en rijden met oudere en dus meer vervuilende wagens. Tegelijkertijd hebben ze weinig mogelijkheden om te investeren in een warmtepomp, isolatie of een elektrische auto. Zo blijft een hele groep ongewild afhankelijk van verouderde technologieën.
Alleen gerichte steunmaatregelen kunnen deze lagere inkomens toegang geven tot een lagere energiefactuur, schone mobiliteit en een slimme, comfortabele woning. De miljarden aan Europese inkomsten die België uit ETS2 zal ontvangen om de klimaattransitie te versnellen, moeten dan ook prioritair gaan naar zij die de steun het meest nodig hebben.
Drie concrete maatregelen voor een eerlijk klimaatbeleid
Door het aantal initiatieven dat gefinancierd wordt met ETS2-inkomsten te beperken, vermijden we versnippering van de middelen. Gerichte investeringen maken immers de grootste impact. Daarnaast is het belangrijk dat alle inkomsten naar bijkomend beleid gaan, in plaats van bestaande putten te vullen.
Als eerste investeringsmaatregel stellen we een fonds voor collectieve renovaties voor. Door wijken of appartementsgebouwen samen aan te pakken, kan bespaard worden op kosten voor materialen en werkuren. Een Vlaamse Renovatiemaatschappij die samen met bestaande administraties, overheden en maatschappelijke actoren kwetsbare huishoudens ontzorgt en voorfinanciering op maat biedt, kan diepe renovaties mogelijk maken voor wie vandaag achterblijft. Denk hierbij aan alleenstaande ouders in slecht geïsoleerde huizen.
Dankzij een gemeentelijk renovatieplan en met beperkte eigen inbreng krijgt dit gezin een warmer huis én een lagere energierekening.
Ten tweede pleiten we voor het sociaal leasen van duurzame vervoermiddelen. Veel mensen met een laag inkomen zijn vandaag afhankelijk van hun auto, maar kunnen geen elektrisch voertuig kopen. Ook elektrische fietsen blijven nog te vaak buiten bereik. Met goedkope leasingformules voor elektrische fietsen, bromfietsen en auto’s maken we schoon vervoer bereikbaar voor iedereen. Zo kan een arbeider zonder toegang tot openbaar vervoer misschien de oude dieselwagen inruilen voor een betaalbare elektrische fiets, en daardoor besparen op brandstof- en onderhoudskosten.
Ten derde is er directe financiële steun nodig voor de meest kwetsbaren. Zo kunnen huurders die afhankelijk zijn van hun verhuurder voor isolatie van hun woning niet zomaar overstappen op duurzame alternatieven. Zij hebben recht op automatische financiële compensatie die meegroeit met de stijgende energieprijzen. Een gepensioneerde met een klein pensioen krijgt dan maandelijks een toeslag om stijgende verwarmingskosten te compenseren.
Van ambitie naar actie
Als België deze drie maatregelen uitrolt, wordt de klimaattransitie een succes voor iedereen. We roepen alle beleidsmakers dan ook op om slimme en rechtvaardige keuzes te maken: ze zorgen voor een stevig draagvlak waarop we onze vooruitgang kunnen bouwen. Zo draagt ETS2 niet alleen bij aan een klimaatvriendelijke toekomst, maar ook aan een eerlijkere samenleving waarin iedereen mee geniet van de transitie. De middelen zijn er, nu de politieke moed nog.
Ondertekenaars
Bond Beter Leefmilieu
Beweging.net
Reset.Vlaanderen
Netwerk tegen Armoede
SAAMO
ACV
Vlaams ABVV
ACLVB
Greenpeace
Netwerk Duurzame Mobiliteit
REScoop Vlaanderen
Denktank Minerva
Oikos Denktank
Decenniumdoelen
