Naar jaarlijkse traditie organiseerde beweging.net Limburg op 8 januari 2024 haar nieuwjaarsreceptie. Rik Bloemen, voorzitter van beweging.net Limburg, hield bij deze ontmoeting en netwerkmoment zijn nieuwjaarsspeech die u hieronder integraal kan nalezen. Onderaan deze pagina vindt u het fotoalbum van die avond.

Dames en heren, vrienden en vriendinnen van de beweging,
Welkom op deze Nieuwjaarsontmoeting, blij jullie allen terug te zien, na de donkere en winderige feestdagen.
2024 is begonnen, een schrikkeljaar met 366 dagen, en zoals we dat gewoon zijn wensen we mekaar het allerbeste voor het komende jaar: een goede gezondheid, veel geluk, warme vriendschappen en veel werkijver om de uitdagingen van onze samenleving aan te pakken. Ook ik wil me graag aansluiten bij die wensen.

2023 hebben we achter ons gelaten, alsof we nu met een schone lei opnieuw kunnen beginnen.
Het VRT-jaaroverzicht werd opgemaakt onder de thematiek ‘water en vuur’. Beklijvende beelden die je doen nadenken over wat we met deze wereld aan het doen zijn. Eigenlijk had ik een oefening willen doen met ieder van jullie rond de vraag: hoe zou jij 2023 samenvatten? Wat is jou bijgebleven? Wat of wie heeft jou geraakt in het voorbije jaar? Probeer het eens in één of twee woorden te vatten!

Van 2023 worden we niet vrolijk

Voor mij zelf zou ik zeggen: ik versta veel niet meer! Misschien heeft het met mijn leeftijd te maken…

• Hoe is het mogelijk dat wereldleiders de oorlogen niet kunnen stoppen in Oekraïne, Midden-Oosten, Congo, Jemen, … De levens van burgers tellen niet meer, tenzij in oplopende dodencijfers. De onbeschrijfelijke vernielingen door bombardementen van woon- en zorgomgevingen, die ooit moeten heropgebouwd worden.
• Wat maakt dat we nauwelijks nog iets horen van de catastrofen van de aardbevingen in Turkije, Syrië, Marokko, Afghanistan, Japan, … De eerste hulp is geboden, maar hoe zou het nu met de getroffen mensen zijn?
• Hoe komt het dat we de klimaatveranderingen met gevolgen als toename van hittegolven, overstromingen, stormen, bosbranden bijna lijdzaam ondergaan en dat we nu pas een beetje gelukkig zijn dat de afbouw van fossiele brandstoffen in de slotverklaring van de klimaattop van Dubai staan.
• We spreken al jaren over kansengelijkheid, bestaanszekerheid en perspectief bieden aan mensen; we zetten er ons dagelijks voor in; toch stel ik vast dat:
  o 13 % van de kinderen opgroeit in armoede
  o 140.000 Limburgers een verhoogde tegemoetkoming in de gezondheidszorg nodig hebben
  o 13.000 Limburgers een voedselpakket krijgen
  o 13.500 Limburgers met achterstallig krediet zitten
  o 3500 Limburgers moeten rondkomen met een leefloon en 4000 Limburgse huishoudens een budgetmeter voor elektriciteit hebben
  o 21.000 Limburgers wachten op een sociale woning
  o 4500 Limburgers in collectieve schuldenregeling zitten
  o 1500 Limburgers dakloos zijn.
  Allemaal mensen of gezinnen die bestaansonzeker zijn en uitsluiting ervaren op tal van levensdomeinen zoals inkomen, arbeid, onderwijs en wonen. Begrijpe wie kan!
• Hoe komt het dat geëngageerde mensen, politici ook bevriend met ons, afhaken … en ogenschijnlijk een betekenisvoller leven verkiezen?
• Hoe komt het dat we blijven stormlopen om toch maar te consumeren? Zijn de winkelstraten voldoende gevuld? Krijgen de winter- en wonderlanden recordaantallen bezoekers? Filerijden naar sportpaleizen, veldritten, ja zelfs naar de Gallowaystier in de Maas?
• Ik versta niet dat beleidsmakers blijven vragen om uitgebreid omschreven beleidsplannen en rapporten om dan telkens aan onze organisaties en die uit de non-profitsector beperkte projectsubsidies toe te kennen in plaats van keuzes te maken waar men ons belastinggeld structureel wil inzetten.
• Ogenschijnlijk hebben we het allemaal goed: we hebben niets te kort, kunnen ons heel veel permitteren. Toch klagen we, zijn we angstig, onzeker en ongerust over de toekomst. Sommige extremistische partijen profiteren van deze ontevredenheid, ook dat kan ik niet verstaan. Hebben zij antwoorden of de waarheid?

Goede vrienden, ik versta het niet, om het met de hoofdredactrice van Het Belang Van Limburg te zeggen: “Van 2023 worden we niet vrolijk, het lijkt er wel op dat we er alles aan doen om onszelf en onze wereld totaal uit te roeien.”

Vandaag wordt de waarheid gevormd door het nieuws

Tijdens de kerstvakantie probeer ik jaarlijks mijn cadeaubonnen om te zetten in inspirerende boeken.
Zo kwam ik het boek tegen van Rob Wijnberg, filosoof en oprichter van De Correspondent, dat als titel heeft: ‘Voor ieder wat waars’. In dit boek geeft hij een haarscherpe analyse van wat waarheid door de eeuwen heen met ons deed.
- In de premoderne tijd – zeg maar van 400 vC tot de jaren 1600 – kwam die waarheid van boven: de mens was onderdanig, passief, religies als christendom, islam bepaalden de waarheid, die werd gegeven en geopenbaard als de uiteindelijke verlossing.
- In de moderne tijd – de jaren 1600 tot 1950- werd de waarheid gevonden met de ratio: vooruitgang was het doel, kolen werden de energiebron, mensen kregen rechten, objectiviteit en wetenschap dreven boven en het klassieke liberalisme domineerde.
- In de postmoderne tijd, vanaf 1950, werd de waarheid gemaakt met als nieuwe energiebronnen olie en gas, de mens werd een vrij individu en de gevormde naties braken open tot wereldmarkten met kapitaal als leitmotief.
- Vanaf 1980 werd de waarheid een behoeftebevrediging met de mens als consument in een geglobaliseerde wereld waarbij we gestuurd worden met schermen, algoritmen en data. Neoliberalisme ten top.

Vandaag wordt de waarheid gevormd door het nieuws, zegt Rob Wijnberg. Of: de mediatisering van de waarheid. En dat nieuws, die waarheid, wordt gekleurd door angst, cynisme, wantrouwen, populisme en winst, niet alleen in geld (denk aan de mediaconcerns), ook in het willen en kunnen bereiken van doelgroepen of kiezers/stemmen.
We hebben een ander verhaal nodig, dixit Wijnberg. Hij gaat er daarbij van uit dat één waarheid nooit de boventoon heeft gehaald, namelijk dat de mens de meest sociale, coöperatieve en zorgzame diersoort op aarde is. De mens heeft een ongeëvenaard vermogen tot samenwerking en zorgzaamheid. Die ten diepste geneigd is anderen te helpen (de meeste mensen deugen), anderen geen kwaad wil doen. De toekomstige waarheid zal een gedeelde waarheid zijn, tussen mensen in harmonie met hun omgeving, via samenwerking in netwerken en ecosystemen, supranationaal, met mensen als verbonden individuen, ecocentrisch en duurzaam. Vertrouwen en mededogen zijn zijn fabrieksinstelling.

Laat dat vertrouwen nu ook juist het sleutelwoord zijn in de rede van onze gouverneur.
Om het hoofd te bieden aan de complexe problematiek van armoede roemt hij het initiatief dat vanuit verschillende welzijns- en middenveldorganisaties gegroeid is om intenser samen te werken.

Ook in onze beweging streven we ernaar om met betrekking tot de de kansenthematiek goed samen te werken, zowel met onze eigen partnerorganisaties binnen onze beweging, maar zeker ook met andere relevante stakeholders in Limburg. Voor 2024 wens ik dat die samenwerking in volle vertrouwen vorm kan krijgen. Ik begrijp dat iedere partner zijn zorgen heeft en zijn of haar identiteit wil scherp houden. Niettemin wil ik oproepen om in het komende jaar uw deuren open te zetten voor mekaar en te focussen op bredere doelgroepen dan uw eigen doelgroep. Integraliteit heet dat dan!

De verkiezingen komen eraan

Goede vrienden, 2024 zal een jaar zijn dat we niet in ons kot hoeven te blijven. Begin maart voeren we actie met en voor onze vrijwilligers.
De sociale verkiezingen in mei aanstaande zijn nu begonnen: kandidaten van onze beweging verdienen onze volle ondersteuning. Ik wens de ACV-ers alle succes.
Vervolgens zullen we met zijn allen onze verantwoordelijkheid moeten nemen om de juiste partijen en de juiste kandidaten te verkiezen voor het Europese, Federale en Vlaamse Parlement. Onze waarheid, dus ook ‘onze’ kandidaten, zal gekleurd moeten zijn door vertrouwen, samenwerking en zorgzaamheid , minstens voor de zwaksten in onze samenleving.

Na een feestelijke vakantie – met massa-evenementen en in Hasselt met de 7-jaarlijkse Virga Jessefeesten -kiezen we in oktober voor een nieuw gemeente- en provinciebestuur. We kiezen voor draagkrachtige mandatarissen, die verantwoordelijkheid durven opnemen voor hun inwoners, die zullen zorgen voor participatie van alle burgers inzake veiligheid, mobiliteit, leefbaarheid en andere levensdomeinen. Tenslotte, in november kijken we allen met angst en twijfels naar de presidentsverkiezingen in Amerika.

Goede vrienden, ik wil afronden: de uitdagingen voor 2024 zijn genoemd, er zullen er allicht nog komen. Met onze beweging en zijn partners zullen we mekaar nog meer trachten te verbinden om van ons samenleven een rechtvaardig, duurzaam en zorgzaam gebeuren te maken.
Ik wens u daartoe veel moed en het allerbeste in het Nieuwe jaar!

08.01.2024
Rik Bloemen
Voorzitter beweging.net Limburg

Hieronder enkele sfeerbeelden: